Als gezond eten ongezond wordt

Er zitten een heleboel leuke kanten aan de lifestyle waarvoor ik heb gekozen. Ik zie mijn lichaam veranderen, alles wordt strakker, gespierder, gladder. Mijn haar groeit sneller, mijn huid ziet er gezonder uit (ok, af en toe heb ik wel last van al die eiwitten) en ik word steeds sterker. Lichamelijk, maar ook geestelijk. Good for me right? En natuurlijk moet ik wel eens huilen om wéér een bord vol broccoli, of wanneer mijn nagel afbreekt als ik de halter terug leg in het rek. But hey, still here :)

Toch zit er een keerzijde aan een ‘healthy lifestyle’. Of je nu aan bodybuilding doet, tien kilo wil afvallen, of gewoon fitter wil zijn. Want wanneer is gezond leven níet meer gezond? Waar trek je de lijn? Mij wordt wel eens gezegd ‘An, niet doorslaan hoor, we kennen je’. Ik lach deze opmerking weg, maar ik wéét dat er duizenden meiden zijn die een gezond en sportief leven ambiëren en hier geen grenzen in kennen. De fijne lijn tussen gezond en ongezond verdwijnt al gauw wanneer calorieën tellen obsessief wordt, en je niet kan slapen omdat je spijt hebt van die ene aardappel te veel.

Anorexia nervosa en Boulimia nervosa zijn wellicht bekende termen, maar wist je dat er ook zoiets bestaat als orthorexia nervosa? Yup, een obsessie voor gezond eten.

Orthorexia nervosa (orthos = recht of juist, orexis = (eet)lust en nervosa = van psychische aard) is een eetstoornis waarbij iemand een obsessie heeft voor gezond eten. Kenmerkend voor orthorexia nervosa is dat de kwaliteit van het eten gezien wordt als kwaliteit van het leven. Vaak mijdt de persoon bepaalde soorten voedsel, met name voedsel dat vet of conserveringsmiddelen bevat. Vaak gaat diegene eerst over op vegetarisme en eindigt het traject bij het eten van alleen nog biologisch geteelde rauwe groente en fruit.

Door op deze manier met voeding om te gaan, krijg je te weinig en onvoldoende gevarieerde voeding binnen, waardoor je gevaarlijk kunt vermageren. In sommige gevallen kan het obsessieve gedrag ook tot problemen in de sociale omgang leiden. Niet meer buiten de deur durven eten, omdat ze daar ‘jouw eten’ niet hebben, en bang zijn voor het onbekende. Anders dan bij anorexia nervosa heeft de persoon op het eerste gezicht geen gebrek aan eigenwaarde: hij of zij voelt zich eerder superieur door het gevolgde dieet. Orthorexia nervosa wordt trouwens niet erkend als officieel ziektebeeld.

De oorzaak van orthorexia ligt net als bij andere eetstoornissen in de ‘angsthoek’. Mensen met orthorexia zijn bang om de grip op de wereld om zich heen te verliezen. Net als bij anorexia en boulimia gaat orthorexia nervosa om een gevoel van controle die niet wordt gevonden in dagelijkse bezigheden, maar wél zodra het gaat om voeding.

Heftig wel hè? Vond ik ook. En alhoewel onderzoekers er nog niet uit zijn of orthorexia écht bestaat (want: is het niet hetzelfde als anorexia, of heeft het meer te maken met een obsessieve compulsieve stoornis), vond ik het goed hier eens bij stil te staan. Want een gezond leven is hartstikke fijn en daar ben ik heel erg voor. Maar ken je grenzen, weet waar je mee bezig bent, en blijf vooral genieten van wat je doet.

Nu is er een checklist om na te gaan of jij in de gevarenzone valt. Zie onderstaande vragenlijst. Bij vier of meer positieve antwoorden bestaat er een kans dat je een ‘probleem’ hebt met voeding. Als alle uitspraken op jou van toepassing zijn, is het verstandig professionele hulp te zoeken. In dat geval leef je niet meer gezond, maar word je door je voeding geleefd.

CHECKLIST

1. Denk je meer dan 3 uur per dag aan voeding?
2. Plan je vandaag al wat je morgen gaat eten? Balanceer je al je maaltijden uit?
3. Smaakt je eten je of moet het vooral gezond zijn?
4. Is sinds je de kwaliteit van je voeding hebt verbeterd, de kwaliteit van je leven achteruit gegaan? (sociale contacten)
5. Ben je streng geworden tegenover jezelf?
6. Kan je nog genieten van dingen waar je vroeger erg van genoot?
7. Geniet je niet meer van een uitstapje of een hobby omdat je aan niets anders meer kan denken dan aan gezond eten?
8. Geeft gezond eten je een goed gevoel en kijk je neer op anderen die niet kunnen weerstaan aan al die ongezonde ‘troep’? En voel jij je schuldig wanneer je van je dieet afwijkt?
9. Mijd je sociale contacten omdat je met die vrienden moet eten?
10. Geeft de manier waarop je eet je een vredig gevoel van totale controle? (‘Het leven is onvoorspelbaar maar mijn voeding en gezondheid kan ik tenminste onder controle houden’.)

Share it: